Türkiye de görülen iklimler genel olarak, Türkiye’nin batısında Akdeniz iklimi, kuzeyinde Karadeniz iklimi, doğusunda ise kısmen karasal ve step iklimleri görülmektedir. Ayrıca, yüksek rakımlı dağlık bölgelerde ise dağ iklimi yaşanmaktadır.
İklim ve Hava Durumu Arasındaki Farklar
İklim nedir, iklim bir yerde görülen hava olaylarının (sıcaklık ve yağış) uzun yıllar boyunca gösterdiği ortalama durumdur. İklim; beslenme, giyim, konut tipi, ulaşım, bitki örtüsü ve turizmi etkiler. İklim tiplerinin oluşmasında etkili olan faktörler: yükselti, denize uzaklık, rüzgarlardır.
Hava durumu nedir? Hava durumu belli bir yerdeki kısa süre içinde yaşanan hava olaylarıdır.
- Yükseltisinin batıdan doğuya artması
- Ülkemizin üç tarafının denizlerle çevrili olması
- Yeryüzü şekillerinin farklı olması gibi faktörler etkili olmuştur.
Türkiye de Görülen İklimler
Türkiye de görülen iklimler üç tiptir. Bunlar Karasal iklim, Akdeniz iklimi ve Karadeniz iklimidir.
Akdeniz iklimi, Türkiye’nin batı ve güney sahil şeridinde görülür. Bu iklim, sıcak ve kurak yazlar ile ılık ve yağışlı kışlarla karakterizedir. Yıllık yağış miktarı genellikle 500mm’nin altındadır.
Karadeniz iklimi, Türkiye’nin kuzey sahil şeridinde görülür. Bu iklim, nemli ve yağışlı bir iklime sahiptir. Kışlar ılık ve yağışlı, yazlar ise serin ve nemlidir. Yıllık yağış miktarı ortalama olarak 2.000mm civarındadır.
Doğu Anadolu ve İç Anadolu’nun iç kesimlerinde karasal ve step iklimleri görülür. Bu iklimler, genellikle kurak ve soğuk kışlar ile sıcak yazlarla karakterizedir. Yıllık yağış miktarı 300mm’nin altında olabilir.
Türkiye’nin yüksek rakımlı dağlık bölgeleri ise dağ iklimiyle karakterizedir. Türkiye de görülen iklimlerden bu iklim, genellikle soğuk ve karlı kışlar ile serin yazlarla karakterizedir. Yıllık yağış miktarı, rakım arttıkça artar ve 1.000mm’nin üzerine çıkabilir.
Karasal İklimin Özellikleri
Karasal iklim, kışları soğuk ve karlı, yazları ise sıcak ve kurak olan bir iklim tipidir. Türkiye’nin iç kesimlerinde görülen bu iklim tipi, özellikle Doğu Anadolu ve İç Anadolu bölgelerinde hakimdir.
Yıllık yağış miktarı 300mm’nin altında olabilir. Karasal iklim bölgesindeki bitki örtüsü, genellikle bozkır bitkileri, kuru otlaklar ve çalılıklar gibi kuraklığa dayanıklı bitkileri içerir.
Bu bölgelerde genellikle hayvancılık ve tarım yapılmaktadır. Ayrıca, zengin tarihi ve kültürel mirası nedeniyle bu bölgeler turizm açısından da önemlidir.
- Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve yağışlı geçer.
- Bitki örtüsü bozkırdır.
- Don olayı çok görülür.
- En fazla yağış ilkbahardadır.
- Buğday, arpa, çavdar, yulaf, mercimek, nohut, şeker pancarı, elma, armut, haşhaş yetiştirilir.
- Evler kerpiçten yapılır. Nedeni ise bu malzemeler hava sıcakken evin serin, soğukken sıcak olmasını ağlar.
- Doğu, Güneydoğu, İç Anadolu bölgeleri ile Marmara’nın iç kesimlerinde etkili olmaktadır.
Akdeniz İkliminin Özellikleri
Akdeniz iklimi, sıcak ve kurak yazlar ile ılık ve yağışlı kışlarla karakterizedir. Bu iklim tipi, Akdeniz kıyılarına özgüdür ve Türkiye’nin batı ve güney sahil şeridinde görülür.
Yıllık yağış miktarı genellikle 500mm’nin altındadır. Akdeniz iklimi bölgesindeki bitki örtüsü, makiler, zeytin ağaçları, çam ağaçları ve narenciye bahçeleri gibi kuraklığa dayanıklı bitkileri içerir.
Bu bölgede turizm oldukça gelişmiştir ve sıcak yaz aylarında deniz ve güneş tatilleri için popüler bir destinasyondur.
- Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçer.
- En fazla yağışı kışın, en az yağışı yazın alır.
- Bitki örtüsü makidir.
- Evlerin yapı malzemesi taştır. Nedeni ise kışın havalar ılık olduğundan ısınma önemli bir problem değildir. Yazın ise taş evlerin içi serin olur.
- Turunçgiller, muz, zeytin, susam, pamuk, üzüm, incir, tütün vb. tarım ürünleri yetiştirilir.
- Don olaylarına ve kar yağışlarına çok az rastlanır. Güneşlenme süresi fazladır.
- Güneşli gün sayısının fazla olması ve kışların ılık geçmesi nedeniyle seracılık yaygındır.
- Akdeniz ve Ege kıyılarıyla Marmara’nın güney kısmında ve Güneydoğu’nun batısında görülür.
Karadeniz İkliminin Özellikleri
Karadeniz iklimi, Türkiye’nin kuzey sahil şeridinde görülen bir iklim tipidir. Bu iklim, nemli ve yağışlı bir iklime sahiptir. Kışlar ılık ve yağışlı, yazlar ise serin ve nemlidir.
Yıllık yağış miktarı ortalama olarak 2.000mm civarındadır. Karadeniz iklimi bölgesindeki bitki örtüsü, genellikle ormandır. Bu bölgede turizm de oldukça gelişmiştir ve doğal güzellikleri, tarihi ve kültürel zenginlikleri ile ziyaretçilerin ilgisini çeker.
Ayrıca, Karadeniz bölgesi ünlü Karadeniz fındığı ve çayı gibi ürünleriyle de tanınmaktadır.
- Her mevsim yağışlı ve ılımandır.
- Yağışlar en çok sonbaharda, en az ilkbaharda görülür.
- Bitki örtüsü ormandır.
- Evlerin yapı malzemesi ahşaptır. Bitki örtüsünün orman olması ev tipini belirlemiştir.
- Her mevsim bol yağış isteyen çay, fındık, mısır ve kivi gibi tarım ürünleri yetiştirilir.
- Karadeniz kıyıları ile Marmara’nın kuzey kesimlerinde görülür.
- Yerleşme: Verimli araziler, sanayi faaliyetleri, su kaynakları ve yeraltı kaynaklarının bol olduğu yerlerde yerleşme sıktır.
- Ekonomik Faaliyetler: Yaz sıcaklığının ve güneşlenme süresinin fazla olması nedeniyle Akdeniz Bölgesinde turizm faaliyetleri gelişmiştir.
- Tarım Ürünleri ve Faaliyetler: Karasal İklim Bölgesi’nde buğday yetiştiriciliği yapılırken Karadeniz Bölgesi’nde çay yetiştirilir.
- Mesken (Konut Tipi) Biçimleri: Akdeniz Bölgesi’nde taştan; İç Anadolu’da kerpiçten;
- Karadeniz Bölgesi’nde ahşaptan evler yapılır.
- Giyim Şekilleri: Akdeniz’de kısa kollu koyu olmayan elbiseler giyilirken Doğu Anadolu’da uzun ve kalın giyecekler tercih edilir.